“Parfüm laboratuvarda yapılan sanattır” ve her sanatta olduğu gibi, parfümün de kendi dili vardır.
Parfüm, kültürel ve duyusal bir zirveye doğru yol alırken bazen diğer evrenlerden ödünç de alabilen geniş, anlamsal bir alana sahiptir. Bir ressamın tuvalindeki renklere fırçası ile anlam yüklemesinde olduğu gibi parfüm de kendi manzarasını tasarlar. Bunu yaparken son derece hoşgörülü ve bilinen tüm ezberlerden bağımsızdır.Öyle ki, günlük hayatında asla bir araya gelmeyeceği malzemeleri bile titizlikle inceler ve onun içinden işine yaraabilecek özü ustalıkla ayırmaya çalışıır.İlkel notların doğadan ödünç alınması, bugün koku ailelerinin sınıflandırılmasını oluşturan büyük sınıfları koruyacaktır. Kimi zaman sınırları zorlayan bu gruplar, dağılımları etkinleştirerek parfümlerin resmi olarak kabul görebileceği, denetlenebileceği bir sınıflandırmayı, nispeten mümkün kılar. Bölünmüş ve alt bölümlere ayrılmış olan bu koku aileleri, bazen daha önce sınıflandırılamaz yeni kompozisyonların niteliklerini kazanmak için birbirlerini örter ve birbiriyle örtüşürler. Tüm gezegendeki materyalleri kullanabilen hatta diğer evrenlerden ödünç alabilen bu sanat alanını sınıflandırmak hiç kolay değildir. Ama yine de, bu sınıflandırmalar kendi içinde belli bir takım aşamalardan geçmiş ve
bugün ki sistematiğe ulaşabilmiştir.
3.10.1 Koku ailelerinin tarihçesi
Kokuların Renk ve Özelliklerine Göre Sınıflandırılması:
1. Beyaz (Çiçekler)
2. Sarı,
3. Yeşil,
4. Güllü,
5. Baharatlı
6. Aldehit
Bilim insanları çevrelerindeki şeylerin, fonksiyonlarına, kimyasal yapısına veya ilgi diğer özelliklerine uygun bir şekilde tasnif edilmesinden hoşlanırlar.
Sınıflanma, daima bir öğrenme aracı olup, yaşadığımız dünyaya belli bir düzen getirmenin de yoludur.
Koku evreninde, parfüm hakkında bilgi sahibi olmaya istekli olan kişiler sıklıkla bahsedilen ve atıfta bulunulan “parfüm aileleri” gibi kategorilere rastlarlar. Kabaca modern ve geleneksel olarak yapılan bir sınıflandırmanın yanı sıra çiçeklerin rengine göre bir sınıflandırma yapmak da mümkündür.
Özellikle çiçek kokuları hem tüketici cazibelerini hem de esin kaynağı oldukları çiçekler üzerindeki hatırlatıcı güçlerini(her zaman gerçek içerikler değil)temel alırlar. Bu sebeple, çiçek grameri, yalnızca yıldız oldukları parfümlerin daha iyi anlaşılması için yararlı değildir. Aynı zamanda, inceliklerini keşfetmek isteyen, yeni başlayan parfümörler için de güçlü bir öğreticidir.
Klasik bilimden esinlenen parfüm, yorumlama, ayrıştırma ve kendi terminolojisinin oluşabilmesi için çok sayıda veriye sahiptir.
Koku terminolojisi tıpkı, periyodik tablo gibi konu ile ilgili teorisyenlerce geliştirilmiş bir organizasyon biçimidir.
En popüler referanslardan biri “beyaz çiçek kokuları” grubudur.
Renk kodlaması kolaydır: beyaz çiçekler, tüberoz(sümbülteber), portakal çiçeği ve yasemin gibi beyaz çiçek kokularından oluşur.
Ortaklık, beyaz çiçeklerin paylaştığı bir madde üstünden yapılmaktadır ve bu maddenin adı: indol olup, beyaz bir kristalin maddesidir.
Bazı çiçekler diğerlerinden daha fazla indoliktir.
İndol
Turunç çiçeğinde daha az varken, sümbülteberde mentolün yanı sıra çok net bir indol kokusu vardır.
Roudnitska; bütün hoş kokulu malzemeleri iki temel gurup olarak sınıflandırır ve onları “balsamik”,”aromatik” olarak ayırır.
Roudnitska, güçlü kokulu çiçeklerin çoğunu kendine has bir gruba ayırmayı tercih eder:
1. Gül,
2. Menekşe,
3. Yasemin ve
4. Portakal Çiçeği.
Ancak bu kategorilerde bazı ilginç çakışmalar da vardır. Nergis; turuncu çiçeklere yakındır. Tuberose yani sümbülteber de yasemin sınıfına dâhildir.
Bazı çiçekler “yeşil kokulu”; karanfil gibi bazı çiçeklerin de, onları baharatlı kılan bir bileşenleri vardır.
Aslında, 20. yüzyılın ilk yarısından itibaren klasik karanfil kokuları düzenli olarak karanfiller üzerine, öjenol ve gülün bir kombinasyonu üzerine inşa edilmiştir.
3.10.2.Çiçek özleri kaç alt gruba ayrılır?
Gardenya, beyaz çiçekli olmasına ve hem yasemin hem de tuberoz ile fasetleri paylaşmasına rağmen, bazı sistematiklerde “meyve” olarak sınıflandırılır.
Çünkü bu sınıflandırmalar, çiçek özlerinin moleküler yapısında paylaştığı ortak bileşenler üzerine kuruludur;
1.Pembe çiçekler (Gül, Şakayık, Siklamen Ve Lale Dâhil),
2.Beyaz çiçekler (Yasemin, Tüberoz, Hanımeli, ve Nergis)
3.Sarıçiçekler (Frezya, Osmanthus, Azalea Ve İris – ve Boronia Ve Tagetes / Marigold),
4.Baharatlı çiçekler (Karanfil, Zambak, Petunya, Orkide Ve Ylang Ylang )
5.Anason çiçekleri (mimoza ve leylak bulunur.
Bu sistemde “yeşil çiçekler” yoktur, bu nedenle sümbül pembe çiçekler altında sınıflandırılır.
Sarı Çiçekler; Bu gurup için koku örnekleriyle analitik bir açıklama bulabilirsiniz Burada söylemek yeterli, karotenoidlerin varlığı ve bozulmasıdır (çiçeklerin ve birçok meyvelerin -flamingo veya karides gibi hayvanlarda olduğu gibi) iyononların sızmasına neden olur.
İononlar, parfümeride menekşe ve iris notalarını oluşturmak için rutin olarak kullanılan, çok sevilen, güzel moleküllerdir.
Beta-ionon sarıçiçekler için kod adıdır. Fakat iononlar da maskeleyici bir madde olarak kullanılır, bu nedenle alfa-izometil ionon ile karşılaşmak nadir değildir(Kokulu ürünlerden oluşan bir parfüm şişesi içinde). İononlar laboratuvarda soluktan standart sarıya kadar bir renk skalası içinde uzanır; bu nedenle taksonominin koku malzemeleri ile birlikte botanik anlamda çiçek temsilcileri ile ilgisi olabilir.
Yeşil çiçekler çiçeklerin renkleri ne olursa olsun, aromanın hissi bahar yeşillik, genç tomurcuklar ve çırpılmış yaprakları hatırlatır, çünkü onları anımsamak beklenenden daha kolaydır. Daha yeşil bir renkle baharın geleceğini referans alarak bize aktarılan zihinsel birliktelik yaratır.
Görsel belirteç, bu nedenle, bir bütün koku sınıfını güçlü bir şekilde simgelemek için geldi.
“Yeşil” evrensel olarak “devam”, “serbest gitmek”, “daha”, “daha hızlı”, anlamına geldiğinden zihinsel olarak onları aşırılaştırmak kolaydır.
Baharatlı çiçekler kendiliğinden açıklayıcı görünmektedir ancak mutlaka gerekli değildir.
Anasonlu çiçekler, baharatlı, anasonlu kokusudur (kokulu pastalar ve aperitifleri ile ünlüdür).
Parfüm sınıflandırmasında “baharatlı çiçekler” le ilgili her şeyin daha kolay anlaşılabilmesi için öjenol veya isoeugenol varlığından bahsetmek gerekir.
Karanfil ve zambak bu grubun en önemli çiçeklerdir.
Değerli zambak kokuları buna örnek olarak verilebilir (eterik ve çok zarif).
Mimoza ve cassie kokuları kesinlikle uyumsuzdur.
Leylak kokularını düzgün yapmak zordur. Çünkü hem aldehidik bir bileşene, hem çiçek yumuşaklığına ve aynı zamanda baharatlı ve meyveli bir nüansa sahiptirler.
Piyasadaki çoğu lila kokusu kendine özgü bir tuval temizleyicisine sahiptir.
Bu, çiçek referansının ilham kaynağı olarak düşünüldüğünden sonra geldiği bir durumdur; Soyutlama ve yaratıcı güçler, doğayı, yalnızca şişenin sürdüğü sürece o kısa sürenin emniyet altına almasını sağlayacak bir formda aktarmaya çalışmaktan uzun bir yol kat etmiştir.
Victor Hugo’nun da dediği gibi koku dünyaya ayak basarken cennette yürüdüğünüze inandırır sizi.
Fakat tabii ki size bunu yaptıran şey her koku kombinasyonunda mümkün olmayacaktır. Bir resmin perspektifi, bir müziğin ahengi kadar uyumlu olmalıdır moleküllerin dansı. Ancak o zaman bir duyu, sizi dipsiz bir kuyudan çekebilir ve yeryüzünden göğe erdirebilir. Öyleyse bir parfümü yapabilmek, onun içeriğini elde etmek ve kusursuz bir koku çorbası yapabilmek nasıl gerçekleşebilir?
Önceleri cenaze törenlerinde, Tanrı ritüellerinde kullanılan parfüm daha sonraları medeniyet simgesi halini almıştır. İnsanların daha iyi kokuyu istemesi, her zaman en iyiyi istemesi üzerine birçok koku molekülü keşfedilmiş, birçok yöntem geliştirilmiştir. İlk olarak parfümler koku uyumlarına göre “Parfüm Ailelerine ayrılmıştır. Bu olayı kategorize eden ilk isimlendirme yapmıştır.
Aristoteles kokuları 6 farklı gruba ayırmıştır.
Bunlar:
1. Tatlı,
2. Ekşi,
3. Keskin,
4. Yağlı,
5. Acı
6. Pis
Yıllar geçtikçe keşfedilen koku moleküllerinin bazılarının Aristoteles’in kategorize ettiği gruba dâhil olamayacağı anlaşılınca 1900’lerde Fransız parfümcüler daha geniş ve tam kapsamlı bir parfüm ailesi kategorize ettiler.
Bunlar:
1. Tek Çiçek,
2. Çiçek Buket,
3. Turunçgiller Ve Meyve,
4. Amber,
5. Ağaç,
6. Deri,
7. Fouge(Eğrelti)
8. Şipre
Zamanla bu kategorilerin biraz modası geçmiştir ve yeni bir sınıflandırma yoluna gidilmiştir.
1. Çiçek,
2. Oryantal,
3. Meyve,
4. Yeşillik,
5. Amber/Ağaç,
6. Okyanus/Ozon.
(http://cherryblossom.eklablog.com/les-ambres-ou-orientaux-des-parfums-gourmands-a20594026)
Bu kategori günümüzde herkes tarafından kabul edilmese de en geçerli koku ailesi sınıflandırması olarak düşünülebilir.
