TÜTSÜLER

Tütsü

Binlerce yıldır tarihi İpek ve Baharat yolunda pek çok şey taşındı. Bu yollarda taşınan emtialardan belki de en ilginci TÜTSÜ idi.

Genel olarak “Tütsü Güzergâhı” olarak bilinen önemli ticaret yolları çoğunlukla Güney Arabistan’dan deve katarları ile tütsü ve mür getiren Müslüman tacirler tarafından kontrol edildi. Güzergâh ağı, aynı zamanda Hint, Arap, Afrika ve Doğu Asya mallarının ticareti için bir kanal olarak hizmet etti. Tütsü ticareti, M.Ö. 3. yüzyıldan 2. yüzyıla kadar Güney Arabistan’dan Akdeniz’e gelişti. Bu tarihi ipek ve koku yolu üstünde Anadolu’nun ne kadar önemli bir merkez olduğu açıkça görülmektedir. Bu ticaret Yemen ekonomisi için hayati önem taşıyordu. Zümrüt* ve mür ağacı yöneticileri tarafından servet kaynağı olarak görülüyordu.

*Zümrüt: Bir tür Boswellia ağacı reçinesi.

Babil, Mısır ve Roma gibi antik imparatorluklar tarafından kokular ve tütsülere yönelik talepler  Ortadoğuyu dünyanın en eski ve en zengin ticaret merkezi yapmıştır. Boswellia cinsi ağaçlardan elde edilen aromatik bir reçine olup tütsülerde ve parfümlerde kullanılır. Mür, bazı ağaçların belli kısımlarının toplanıp kurutulması ile elde edilen kırmızımsı-kahverengi reçineli bir madde olup, yol boyunca talibi olan ve çok istenen bir üründü.

Orijinal mür türleri, Yemen, Somali ve Etiyopya’nın doğu bölgelerinde de yaşayan Commiphora myrrha’dır. Bu ağaç; İsrail, Filistin ve Ürdünde de vardır .  Mür, birçok kültür tarafından geleneksel olarak bir parfüm bileşeni, tütsü ve ilaç yapımında hammadde olarak kullanılmıştır. Hoş kokusunun yanı sıra, antimikrobiyal özelliklere de sahiptir. Mürün çıkış yeri ham reçinelerinin ilk toplandığı yer olan Arap Yarımadasıdır. TcaretTicaret yolu, Kızıldeniz kıyılarından Kudüs ve Mısır’a kadar uzanan bugün kü modern Umman’dan (Dhofar bölgesi olarak anılacaktır)

ve Yemen’den geçmiştir. Eski Mısırlılar M.Ö. 3000 yılına kadar çok miktarda ithalat yaptı. Mür, mumyalama işlemleri esnasında ölüleri antiseptik olarak korumak için kullanılmasının yanı sıra, cenaze törenlerinde de tütsü olarak yakılıyordu. Parfümlerin içeriklerinden biri olarak kayıtlara geçmekten de öte “Parfümlerin Parfümü” olarak ifade edilmiştir. Şişeleme öncesinde şarap kavanozlarını füme etmek için ve şarap için lüks bir lezzet olarak da mür kullanılmıştır. 

Tütsüler bugünde yaygın olarak kullanılmaya ve hem tarihin hem kültürün hem de kokunun önemli bir parçası olmaya devam ediyor.